Hoofdstuk 7: Oude brug (Sint Servaas brug)
De Sint Servaasbrug, ook wel oude brug (Maastrichts: aw brögk), is een van oorsprong 13e-eeuwse stenen boogbrug over de rivier de Maas in de Nederlandse stad Maastricht. De brug is genoemd naar de 4e-eeuwse bisschop van Maastricht, Sint-Servaas, maar kreeg zijn huidige naam pas in 1932; daarvoor was het gewoon 'de brug'. De Sint Servaasbrug wordt beschouwd als de oudste brug van Nederland en een icoon van de stad Maastricht. Het bouwwerk is een rijksmonument.
De brug werd gebouwd tussen 1280 en 1298 in opdracht van het kapittel van Sint-Servaas ter vervanging van de in 1275 ingestorte vorige brug. Mogelijk was dit de uit de 1e eeuw na Chr. bekende Romeinse brug van Maastricht, die iets zuidelijker lag. Het geld was voor een deel afkomstig van een aflaat. Oorspronkelijk telde de brug negen stenen bogen en een houten overspanning aan de Wycker zijde, die in geval van een belegering snel afgebroken kon worden. Aan beide zijden van de brug bevond zich een stadspoort: de Schuttenpoort aan de Maastrichter zijde en de Körverpoort aan de Wycker zijde.
De eigenaar van de brug, het Sint-Servaaskapittel, hield met betrekking tot het onderhoud van de brug vast aan een bepaling van keizer Rudolf I uit 1274, waarin stond dat er aan onderhoud niet meer besteed hoefde te worden dan er aan tolgeld binnenkwam. Het gevolg was dat er eeuwenlang alleen de meest noodzakelijke reparaties werden uitgevoerd. Dit beperkte zich vooral tot het vervangen van slechte stenen en het incidenteel vernieuwen van beschadigd voegwerk. De starre opstelling van de kanunniken in deze gaf meerdere malen aanleiding tot onenigheid tussen stadsbestuur en kapittel. In 1349 nam het stadsbestuur driekwart van de onderhoudskosten van de brug op zich, in ruil voor financiële bijdragen van het kapittel. Tevens werd overeengekomen dat de brug jaarlijks geïnspecteerd zou worden door twee kanunniken en twee schepenen.
De Sint-Servaasbrug.